Folklor a ukraińska tożsamość
Katarzyna Jakubowska-Krawczyk
Książka Anna Ursulenko Folklor a kształtowanie się ukraińskiej tożsamości narodowo-kulturowej. Na materiale publicystyki społeczno-kulturalnej z lat 1991-2004 to próba (bardzo udana zresztą!) przeanalizowania roli jaką odegrał folklor w budowaniu świadomości Ukraińców w pierwszych kilkunastu latach po odzyskaniu przez nich niepodległości. Wrocławska badaczka przeanalizowała zawartość wychodzących w tym okresie numerów siedmiu opiniotwórczych tytułów prasowych. Autorka pokazuje jak pojęcie folkloru kształtowało się w kulturze ukraińskiej od początku XIX wieku, aby potem na tym tle przeanalizować przemiany jakie w jego rozumieniu dokonały się współcześnie. Anna Ursulenko zestawia i porównuje ze sobą teksty niekiedy bardzo odmiennie oceniające wpływ kultury ludowej i działań nią zainspirowanych. Sięga do dorobku zarówno autorów traktujących ludowość jako swego rodzaju narodowe sacrum, jak i tych dla których nadmierna jej apologia ogranicza rozwój ukraińskiej kultury, przyczyniając się do jej marginalizacji. Badaczka wnikliwie analizuje nie tylko wpływ folkloru na złożone procesy kształtowania się ukraińskiej tożsamości, ale i przygląda się wyzwaniom, które stawia przed nim rozszerzająca kręgi swego działania globalizacja. Jeden z rodziałów swojej książki poświęciła więc różnorakim odniesieniom do ludowości we współczesnej ukraińskiej kulturze masowej. Niezwykle ciekawa jest również część książki poświęcona wpływowi folkloru na kształtowanie się autostereotypów, w którym autorka pokazuje dyskuje wokół stworzenia atrakcyjnego „portretu własnego”, który miałby konsolidować społeczeństwo i przyciągać nie do końca przekonanych do swej ukraińskości.
Książka jest rzetelną i wnikliwą analizą tytułowego problemu odniesienia folkloru do ukrainskiej tożsamości. Autorka pokazuje szeroki kontekst historyczny i społeczno-polityczny badanych problemów. Folklor a kształtowanie się ukraińskiej tożsamości narodowo-kulturowej. Na materiale publicystyki społeczno-kulturalnej z lat 1991-2004 jest z pewnością godną polecenia lekturą nie tylko dla Ukrainistów, ale i wszystkich zainteresowanych kulturą naszego sąsiada.
Anna Ursulenko, Folklor a kształtowanie się ukraińskiej tożsaości narodowo-kulturowej. Na materiale publicystyki społeczno-kulturalnej z lat 1991-2004, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2013, 208 ss.
